Ύδρευση – Αποχέτευση Μήλου: Στον ισοδύναμο πληθυσμό του νησιού η λύση.

Για ένα ακόμα καλοκαίρι στην Μήλο αντιμετωπίζουμε πρόβλημα και κοινωνικές εντάσεις με το νερό και τα υγρά απόβλητα. Εκτός όμως από την κριτική για το πόσο κακή / άθλια είναι σήμερα η πραγματικότητα, χρειάζεται να γίνουν και πειστικές προτάσεις για το μέλλον. Ο Αϊνστάιν συμβούλευε ότι για να λύσεις ένα πρόβλημα θα πρέπει να αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου, που το δημιούργησε.

Οι τελευταίες τρεις δεκαετίες υπήρξαν καθοριστικές για το νησί της Μήλου στις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις. Οι αλλαγές που έγιναν χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, οδήγησαν σε άναρχη ανάπτυξη με υποτυπώδεις υποδομές στην ύδρευση, στην επεξεργασία των υγρών αποβλήτων και στην διαχείριση των απορριμμάτων. Για να είναι αξιόπιστες οι πολιτικές, οι προτάσεις και οι μελέτες για το άμεσο μέλλον, θα πρέπει να ξέρουμε τον πληθυσμό τον υποκείμενο στους σχεδιασμούς. Οι καθοριστικές αλλαγές μάς οδηγούν στο να απορρίψουμε το υπόδειγμα με τον πληθυσμό που κάθε δέκα χρόνια υπολογίζει η Στατιστική Υπηρεσία. Οι ευρωπαϊκές οδηγίες και οι νόμοι όταν αναφέρονται σε αυτούς τους σχεδιασμούς αναφέρονται σε ισοδύναμο πληθυσμό (ι.π.) και όχι τον πληθυσμό της απογραφής, ακριβώς για να περιλαμβάνονται και οι επισκέπτες των λίγων ημερών στο νησί, που βέβαια κι αυτοί κάνουν χρήση των υποδομών. Επομένως πρέπει ο Δήμος να ξέρει για πόσο πληθυσμό σχεδιάζει.

Χρειάζεται να ανατεθεί μελέτη σε ειδικό επιστήμονα της Στατιστικής να υπολογίσει τον ισοδύναμο πληθυσμό του νησιού την 31-12-2016, τις διακυμάνσεις του στους δώδεκα μήνες του έτους και την προοπτική εξέλιξής του την επόμενη πενταετία. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης αυτοί οι σχεδιασμοί δεν ξεπερνούν την πενταετία και περιλαμβάνουν επίσης και κεφάλαιο αξιολόγησης και προοπτική αναθεώρησής τους μετά την πενταετία με βάση τις αλλαγές στο οικονομικό, κοινωνικό επίπεδο. Αυτή η μελέτη δεν στοιχίζει πάρα πολύ και μπορεί να καλυφτεί από τον προϋπολογισμό του δήμου και να ανατεθεί ύστερα από ένα πρόχειρο διαγωνισμό.

ΥΔΡΕΥΣΗ

Με βάση τα παραπάνω ο τρόπος ύδρευσης και η σύμβαση του ιδιώτη με τον δήμο που ισχύει εδώ και μια δεκαετία περίπου χωρίς καμιά αναθεώρηση, έχει φτάσει στα όριά του. Εκ του αποτελέσματος κρινόμενη δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του νησιού με όποια φτιασιδώματα και να εφεύρουμε. Προφανώς πρέπει να ξεφύγουμε από αυτή.

Είναι γεγονός ότι ο Δήμος Μήλου έχει μεν την αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη απέναντι στους δημότες από τον νόμο, δεν έχει όμως την υπηρεσιακή επάρκεια να ανταποκριθεί σε αυτή του την ευθύνη. Προτείνουμε να διερευνήσει ο δήμος μας και να έρθει σε προγραμματική συμφωνία με την ΕΥΔΑΠ νήσων, να αναλάβει αυτή την εκτέλεση του έργου της ύδρευσης του νησιού.

Στα πλαίσια αυτής της προτεινόμενης σύμβασης να εξεταστούν εναλλακτικά δυο διαφορετικά σενάρια.

Το πρώτο σενάριο: Φαίνεται ότι τους μήνες αιχμής το νησί χρειάζεται τέσσερις χιλιάδες (4000) με τεσσερισήμισι χιλιάδες (4500) κυβικά μέτρα πόσιμου νερού ημερησίως, ενώ η δυναμικότητα της μονάδας αφαλάτωσης δεν ξεπερνά τα τρεις χιλιάδες (3000) κυβικά μέτρα νερού ημερησίως. Όταν μάθουμε τον ισοδύναμο πληθυσμό του νησιού και τις διακυμάνσεις του στο έτος, θα μπορούμε να υπολογίσουμε τι ποσότητα χρειαζόμαστε και αν αρκεί μια ικανή επέκταση των δεξαμενών αποθήκευσης του νερού που έχει ο Δήμος, ώστε τους μήνες αιχμής να αρκεί η αποθηκευμένη ποσότητα από την περίοδο της χαμηλής κατανάλωσης, χωρίς να χρειάζεται να αλλάξει η δυναμικότητα της μονάδας αφαλάτωσης.

Το δεύτερο σενάριο: Η δυνατότητα της μονάδας και η αποθήκευση του παραγόμενου νερού να μην επαρκεί. Τότε χρειάζεται να γίνει μια νέα δημοτική μονάδα αφαλάτωσης ΕΥΔΑΠ και Δήμου (στα πλαίσια της παραπάνω προτεινόμενης συνεργασίας), για να συμπληρώσει τις ανάγκες σε υδροδότηση του νησιού. Η ΕΥΔΑΠ νήσων έχει την τεχνογνωσία και να σχεδιάσει και να βρει τρόπο χρηματοδότησης μέσω προγραμμάτων και να εκτελέσει τέτοιο έργο.

Η επέκταση της υπάρχουσας μονάδας, πιο φτηνή και εύκολη είναι η αλήθεια, κατά την γνώμη μου δεν ενδείκνυται. Οι όποιες μονάδες είναι απολύτως αναγκαίες αφενός, δεν παύουν όμως αφετέρου να πιέζουν τα παράκτια οικοσυστήματα. Στην Κύπρο π.χ. που λόγω λειψυδρίας εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης υπάρχουν πολλές μονάδες αφαλάτωσης και η μέθοδος αυτή είναι η κύρια μέθοδος υδροδότησης, σε μονάδες περίπου τριπλάσιες από την δική μας δηλαδή των δέκα χιλιάδων κυβικών (10000), το υπόλειμμα/άλμη μεταφέρεται με υποθαλάσσιους αγωγούς σε απόσταση πεντακοσίων (500) και οκτακοσίων (800) μέτρων για να μην επηρεάζει τα παράκτια οικοσυστήματα και τις ακτές.

Εξάλλου το μοντέλο ιδιωτικοποίησης του νερού είτε στην μικρή Μήλο, είτε στην μεγαλούπολη του Παρισιού είχε τα ίδια αποτελέσματα. Χαμηλή / κακή ποιότητα νερού και υψηλό κόστος. Οι Παριζιάνοι ήδη επαναδημοτικοποίησαν την ύδρευση.  

Εναλλακτικά θα τολμήσω να ανοίξω την συζήτηση. Να εξεταστεί και πάλι μαζί με την ΕΥΔΑΠ, η μελέτη που υπάρχει για αξιοποίηση της μέσης και χαμηλής ενθαλπίας του γεωθερμικού πεδίου. Σύμφωνα με αυτή την μελέτη (μένει να αποδειχτεί στην εφαρμογή) οι γεωτρήσεις στην περιοχή Βουνάλια μπορούν να δώσουν 6.500 κυβικά νερό ημερησίως. Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του γεωθερμικού πεδίου μέσης και χαμηλής ενθαλπίας τα έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, δηλαδή το Υπουργείο Εσωτερικών. Με μια συμφωνία Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ΕΥΔΑΠ και Δήμου θα μπορούσαμε με καινοτόμες προτάσεις να λύσουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα το πρόβλημα ύδρευσης του νησιού μας. Η λύση αυτή στα πλαίσια της καινοτομίας μπορεί να βρει χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά προγράμματα και το ΠΕΠ Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ

Ας συνεννοηθούμε πρώτα για κάτι απλό. Ο κατακερματισμός του νησιού σε οικισμούς κάτω των δυο χιλιάδων κατοίκων, για να επικαλούμαστε ευρωπαϊκή οδηγία για τους μικρούς οικισμούς, δεν βοηθά. Μπορεί να κοροϊδεύουμε δήθεν τους «κουτόφραγκους», έχει όμως τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα με περιβαλλοντική υποβάθμιση και κίνδυνο της υγείας των κατοίκων. Άλλωστε οι ευρωπαϊκές οδηγίες πέρα από πληθυσμιακά κριτήρια (οι οδηγίες γράφουν για ισοδύναμο πληθυσμό), θέτουν και κριτήρια βαριών αστικών χρήσεων γης (π.χ. ξενοδοχειακές μονάδες και καταστήματα εστίασης) και όρια στις χωρικές αποστάσεις.

Προτείνουμε αυτό που είναι και το πιο αποτελεσματικό: να εξεταστεί η λύση λαμβάνοντας ως βάση ότι το νησί αποτελεί μια και ενιαία χωρική ενότητα. Στα πλαίσια αυτά του σχεδιασμού χρειάζεται πέρα από την πλήρη και σωστή λειτουργία της υπάρχουσας Μονάδας Βιολογικού Καθαρισμού και η δημιουργία δυο ακόμα για τον Αδάμαντα και τα Πολλώνια.

Η μεν πρώτη ήδη απ΄ ότι μαθαίνουμε έχει μελετηθεί και βρίσκεται στο στάδιο εφαρμογής (ακούγεται για χρηματοδότηση από το Υπουργείο νησιωτικής πολιτικής) η δε μονάδα για τα Πολλώνια είναι εκτός μελέτης και σχεδιασμού. Στο ΠΕΠ Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου υπάρχει κωδικός για έργα διαχείρισης υγρών αστικών αποβλήτων και πρέπει να βρούμε τρόπο (ένας μόνο υπάρχει: Ώριμη μελέτη) ώστε να ενταχθεί στα προσεχή έργα. Οι σύγχρονες μονάδες βιολογικής επεξεργασίας των αστικών λυμάτων είναι ουσιαστικά μονάδες ανακύκλωσης νερού και όταν λειτουργούν σωστά δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Είναι μονάδες κλειστές / κόμπακτ και η εφαρμογή τους μετά την μελέτη γίνεται με γρήγορους ρυθμούς.

Επίσης η κοινωνία πλέον είναι ώριμη να δεχτεί να υπάρξει η νομοθετική πρόβλεψη: οι νέες ξενοδοχειακές μονάδες και τα συγκροτήματα κατοικιών που είναι εκτός των οικισμών που έχουν ήδη δίκτυο αποχέτευσης, να έχουν υποχρεωτικά βιολογικούς βόθρους.

Καλές κι ευπρόσδεκτες οι συγγνώμες από τους δημοτικούς συμβούλους της πλειοψηφίας, αλλά δε φτάνουν. Χρειάζεται γενναία αυτοκριτική και αλλαγή πολιτικής. Ο γιαλός δεν είναι στραβός.

Μπάμπης Μπιλίνης

ΥΓ. Για κάποιους που μας θεωρούν ξένους, επειδή δεν γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στο νησί, μετά από τριάντα χρόνια σχέσης με τη Μήλο, ξέρω ότι, αγάπησα τον τόπο και παραφράζοντας τον τραγουδοποιό, είναι ο τόπος που διάλεξα για τα γεράματά μου.

Πηγή : https://www.mileikanea.gr/